Επιχείρηση: Χρυσόμαλλο Δέρας 1993

 

Ένα πλοίο, τριάντα "κομάντος" των Ειδικών Δυνάμεων, δύο χιλιάδες Έλληνες πρόσφυγες και η μεγαλύτερη ειδική επιχείρηση της Ελλάδας σε καιρό ειρήνης, στο ντοκιμαντέρ των Νέων Φακέλων «Επιχείρηση Χρυσόμαλλο Δέρας». Ο Τάσος Τέλλογλου και οι Νέοι Φάκελοι αποκαλύπτουν άγνωστες λεπτομέρειες και σπάνια οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα.

Ηταν Αύγουστος του 1993, όταν ο αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού Βασίλειος Ντερτιλής έστειλε μία ομάδα δέκα ανδρών από το ειδικό τμήμα αλεξιπτωτιστών, ύστερα από εντολή της τότε υφυπουργού Εξωτερικών Βιργινίας Τσουδερού, στη Γεωργία ως ειδικούς της «αγροτικής οικονομίας». Με τη βοήθεια πολιτικών υπαλλήλων είχε οργανωθεί η συγκέντρωση των στοιχείων για τη διανομή διαβατηρίων μιας χρήσεως (της πρώην ΕΣΣΔ) για την εκκένωση των ελληνικών χωριών από την ορεινή Αμπχαζία.

Ο Ντερτιλής είχε πετάξει στο Σοχούμι και είχε διασφαλίσει την ανοχή του ρωσικού συντάγματος, που πολιορκούσε με τις αποσχιστικές δυνάμεις την πόλη του Σοχούμι. Η επιβίβαση των Ποντίων στο φέρι μποτ που είχε έρθει από την Ελλάδα με πλήρωμα άλλους αλεξιπτωτιστές, βατραχάνθρωπους και πεζοναύτες ντυμένους καμαρώτους και ναύτες, έγινε με απόλυτη τάξη παρά τους σποραδικούς πυροβολισμούς. Ο Ντερτιλής και η ομάδα του έκλειναν εκείνη την ώρα την ιστορία 3.000 χρόνων της παρουσίας των Ελλήνων στην περιοχή. (Καθημερινή)

Το πρωί της 15ης Αυγούστου του 1993 το πλοίο Viscountess της εταιρείας Marlines έφτασε στο λιμάνι του Σοχούμι, πρωτεύουσας της Αμπχαζίας. Οι πρόσφυγες περίμεναν ήδη στην προβλήτα. Πολλοί δεν αναχώρησαν γιατί δεν άντεχαν την κοινωνική υποβάθμιση που συνεπαγόταν η προσφυγοποίηση. Άλλοι γιατί περίμεναν ότι ο πόλεμος θα τελειώσει σύντομα και δεν ήθελαν να εγκαταλείψουν το νοικοκυριό τους στο έλεος των συμμοριών. Μερικοί γιατί δεν μπορούσαν να πάρουν μαζί τους γέροντες γονείς τους. Ήταν η τέταρτη κατά σειρά προσφυγιά που βίωνε οπληθυσμός αυτός μέσα σε εβδομήντα χρόνια. Υπολογίζεται ότι οι Έλληνες νεκροί σε όλη την Αμπχαζία ξεπερνούσαν τους 200. Σε μια πρόχειρη συγκέντρωση στοιχείων, που έγινε από το συγγραφέα κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιστροφής του πλοίου από την Αμπχαζία, καταγράφηκαν 52 νεκροί από το Σοχούμι. Απ’ αυτούς οι 30 δολοφονήθηκαν από τις παρακρατικές ομάδες και οι υπόλοιποι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς. Υπήρχαν επίσης και σκοτωμένοι στις μάχες. Πρόχειρα καταμετρήθηκαν τρεις από την αμπχαζιανή πλευρά και πέντε από τη γεωργιανή. Όσοι Έλληνες σκοτώθηκαν πολεμώντας στις τάξεις του αμπχαζιανού στρατού κατάγονταν από την Αμπχαζία, ενώ οι σκοτωμένοι στις τάξεις του γεωργιανού στρατού προέρχονταν από την κεντρική Γεωργία.

Στην Αμπχαζία κατοικούσαν 15.000 Έλληνες, οι οποίοι στην πλειονότητά τους είχαν επιστρέψει από την Κεντρική Ασία, όπου είχαν εκτοπιστεί το 1949. Η Αμπχαζία είχε καθεστώς Αυτόνομης Δημοκρατίας, ενταγμένης στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Γεωργίας. Οι Γεωργιανοί διεκδίκησαν την πλήρη ενσωμάτωση της Αμπχαζίας στο έθνος-κράτος τους, ενώ οι Αμπχάζιοι θέλησαν να δημιουργήσουν το δικό τους. Η σύγκρουση των Γεωργιανών με τους Αμπχάζιους χρονολογείται από το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα.

Το τι συνέβαινε τότε στο Σοχούμι περιγράφεται αποκαλυπτικά από ένα έγγραφο που έστειλε τότε στην ελληνική κυβέρνηση ο Ελληνικός Σύλλογος της πόλης Σότσι, όπου είχαν καταφύγει πολλοί Έλληνες πρόσφυγες. Στο έγγραφο χαρακτήριζε την πολιτική που υπέστησαν “γενοκτονία” και καλούσε όλους τους Έλληνες, απ’ όλο τον κόσμο, να συνδράμουν την προσπάθεια περίθαλψης των προσφύγων. Μεταξύ άλλων στην έκκληση έγραφε : “Σήμερα στη Γεωργία μαίνεται φοβερός πόλεμος, χύνεται το αίμα των Ελλήνων ομοεθνών μας, χάνονται γέροι, γυναίκες και παιδιά. 1.000 Έλληνες -πρόσφυγες από την Αμπχαζία- εγκαταλείπουν το βιός πολλών γενεών, τα νοικοκυριά και τα σπίτια τους χωρίς μέσα διαβίωσης για να σώσουν τη ζωή τους. Κατευθύνθηκαν στο Βατούμι για να μεταβούν αργότερα στην Ελλάδα μέσω της γειτονικής Τουρκίας. Είναι δύσκολο να περιγραφούν τα πάθη των. Σε μια στιγμή έχασαν τα πάντα, πολλούς συγγενείς και μόλις πρόλαβαν να φύγουν από τα σπίτια τους και να σώσουν τη ζωή τους. Αλλά το πιο δύσκολο ακόμα είναι να βλέπεις να κλαίνε οι μητέρες, παππούδες, γιαγιάδες. Η γενοκτονία των Ποντίων Ελλήνων συνεχίζεται, τους σκοτώνουν, τους κλέβουν, τους βιάζουν….


Οι πόλεμοι στο μετασοβιετικό Καύκασο και ειδικά ο πόλεμος της Αμπχαζίας, εμπεριείχαν και μια ελληνική παράμετρο. Οι ελληνικοί πληθυσμοί που κατοικούσαν στην περιοχή ενεπλάκησαν στις σκληρές εθνικές συγκρούσεις. Οι Έλληνες της Ελλάδας ελάχιστα αντιλήφθηκαν τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συνέβαιναν εκεί και την τραγωδία που βίωναν οι ομοεθνείς τους. Η χαρακτηριστικότερη μάλλον στιγμή που αποτυπώθηκε στην ελλαδικική μνήμη, ήταν η Έξοδος από τη φλεγόμενη Αμπχαζία 1200 περίπου ομογενών με ένα πλοίο που έστειλε η ελληνική κυβέρνηση τον Αύγουστο του 1993. (Βλάσσης Αγτζίδης)

Η αίσια έκβαση της επιχείρησης «Χρυσόμαλλο Δέρας» προβλήθηκε με διθυραμβικά σχόλια από τα διεθνή ΜΜΕ και αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις εκκένωσης αμάχων ευρωπαϊκού κράτους από εμπόλεμη ζώνη...

Πηγή

Πηγή vid.